การเลือกใช้ภาษาคอมพิวเตอร์ภาษาใดภาษาหนึ่งในการเขียนโปรแกรม จะต้องดูจากลักษณะของงานที่ทำอยู่ ซึ่งแต่ละภาษา ก็เหมาะกับงานเฉพาะอย่าง ๆ เช่นภาษาในยุคที่ 3 บางภาษา ซึ่งสามารถแสดงลักษณะ งานที่เหมาะกับภาษาแต่ละภาษาได้ดังนี้
ภาษา |
ลักษณะงานที่เหมาะสม |
FORTRAN |
งานทางด้านวิทยาศาสตร์ |
COBOL |
งานทางด้านธุรกิจ |
BASIC |
งานการศึกษา งานธุรกิจ |
Pascal |
งานการศึกษา งานโปรแกรมระบบ งานวิทยาศาสตร์ งานธุรกิจ |
C |
งานโปรแกรมระบบ งานทั่วไป |
ดังนั้นการสร้างโปรแกรมด้วยภาษาคอมพิวเตอร์ จึงควรพิจารณาเลือกให้เหมาะสมกับลักษณะของงาน อุปกรณ์คอมพิวเตอร์ สมรรถนะของตัวแปลภาษา ดังนี้
- พิจารณาจากจุดเด่นประสิทธิภาพของคำสั่งงานของแต่ละภาษา เปรียบเทียบกับลักษณะงาน เช่น สร้างโปรแกรมระบบงานคำนวณทางวิศวกรรม อาจเลือกใช้ภาษาซี หรือภาษาปาสคาล
- พิจารณาลักษณะการประมวลผล เช่น ระบบงานต้องประมวลผลบนระบบเครือข่าย อาจเลือกใช้ภาษาวิชวลเบสิก ในรุ่นของโปรแกรม ที่มีคำสั่งควบคุมการทำงานได้
- พิจารณาคุณสมบัติของเครื่องคอมพิวเตอร์ และรุ่นของระบบปฏิบัติการที่ใช้ควบคุม เพื่อเลือกภาษาคอมพิวเตอร์ ที่สามารถใช้ร่วมกันกับระบบได้
- ควรเลือกภาษาที่ทีมงานพัฒนาระบบงานโปรแกรมมีความชำนาญอยู่แล้ว เพื่อไม่ต้องเสียเวลา เริ่มต้นศึกษาเรียนรู้ใหม่ หรือหากเป็นภาษาใหม่ ควรเป็นภาษาที่มีลักษณะใกล้เคียงกับความรู้เดิม
- ควรเลือกภาษาที่ลักษณะเป็นภาษาโครงสร้าง มีความยืดหยุ่นสูง เอื้ออำนวยความสะดวก ในการปรับปรุง พัฒนาระบบงานในอนาคต
- หากระบบงานต้องการระบบความปลอดภัย เรื่องการเข้าถึงข้อมูล ต้องคัดเลือกภาษาคอมพิวเตอร์ที่มีประสิทธิภาพในเรื่องนี้ด้วย
- พิจารณางบประมาณ ใช้จัดหาภาษาคอมพิวเตอร์ ที่มีลิขสิทธิ์ถูกต้องมาใช้งาน เพื่อป้องกันปัญหา ทางกฏหมาย และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง จะไม่ก่อปัญหาเมื่อขยาย พัฒนาระบบงานเพิ่มมากขึ้นในอนาคต
- เป็นภาษาคอมพิวเตอร์ที่ได้รับความนิยมใช้งานทั่วไป เพื่อศึกษารวบรวมข้อมูล และป้องกันปัญหา ที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต และมีความเชื่อมั่นว่า จะมีผู้เชี่ยวชาญให้คำปรึกษา หากเกิดปัญหาได้
สำหรับภาษาคอมพิวเตอร์ แต่ละภาษาก็มีข้อดี ข้อด้อยแต่ต่างกันไป ดังนี้
1. ภาษาเบสิก (BASIC : Beginner’s All-purpose Symbolic Instruction Code) เป็นภาษาในระยะเริ่มแรกที่พัฒนาขึ้นมาเพื่อใช้ในห้องปฏิบัติการของสถาบันการศึกษา เพื่อฝึกทักษะการเขียนรหัสคำสั่ง ควบคุมการทำงานของ คอมพิวเตอร์ขนาดเล็กคือ ไมโครคอมพิวเตอร์
ข้อดี คือรูปแบบคำสั่งใช้งานสั้น มีจำนวนคำสั่งไม่มาก กฎเกณฑ์การใช้คำสั่งน้อย ใช้ระยะเวลาศึกษาเรียนรู้สั้น เหมาะสมที่จะใช้ใน การเรียนการสอน เพื่อฝึกทักษะการเขียนรหัสคำสั่งควบคุมการทำงานของระบบ
ข้อจำกัด คือประสิทธิภาพของคำสั่งงานมีน้อย เป็นภาษาที่ไม่มีรูปแบบโครงสร้าง จึงไม่เหมาะสม ในการนำไปใช้สร้างโปรแกรมประยุกต์ เพื่ใช้งานในองค์กร
2. ภาษาโคบอล (COBOL : Common Business Oriented Language) เป็นภาษาในยุคแรกที่มีลักษณะโปรแกรมเชิงโครงสร้าง ช่วงต้นของภาษาได้รับการออกแบบรหัสคำสั่งเพื่อควบคุมการทำงานคอมพิวเตอร์ขนาดใหญ่ประเภท เมนเฟรม และมินิคอมพิวเตอร์ ต่อมา จึงปรับรูปแบบคำสั่งให้ใช้กับไมโครคอมพิวเตอร์ได้
ข้อดี คือให้ผู้เรียนได้ฝึกทักษะการเขียนรหัสคำสั่งการควบคุมการทำงานไมโครคอมพิวเตอร์ ก่อนที่จะไปเขียนรหัสคำสั่งควบคุม คอมพิวเตอร์ขนาดใหญ่ในการทำงานจริง
ข้อจำกัด คือโครงสร้างภาษาที่มีส่วนประกอบของบรรทัดคำสั่งงานมาก รูปแบบรหัสคำสั่งมีความยาว จดจำคำสั่งได้ยาก ไม่เหมาะกับผู้เริ่มฝึกทักษะสร้างงานโปรแกรม
3. ภาษาปาสคาล (PASCAL) เป็นภาษาที่มีรูปแบบเป็นโครงสร้าง ได้รับการออกแบบมาเพื่อใช้เขียนรหัสคำสั่งควบคุมการทำงานไมโครคอมพิวเตอร์
ข้อดี คือแต่ละส่วนของโครงสร้างกำหนดหน้าที่การเขียนรหัสคำสั่งควบคุมงานชัดเจนคำสั่งสั้น สื่อความหมายดี จึงจดจำได้ง่าย ประสิทธิภาพคำสั่งงานมีเลือกใช้งานหลากหลายรูปแบบ ใช้ระยะเวลาสั้นในการเรียนรู้ เหมาะสมที่จะนำไปใช้ในหลักสูตรการเรียนการสอน เพื่อฝึกการเขียนรหัสคำสั่งโปรแกรม
ข้อจำกัด คือประสิทธิภาพของคำสั่งไม่สามารถใช้ควบคุมการทำงานในลักษณะระบบงานแบบฐานข้อมูล หรือแบบเครื่อข่ายได้ แต่อาจใช้เป็นพื้นฐานความรู้สำหรับภาษาอื่นได้ เช่น ภาษาเดลไฟ (DELPHI) ที่คำสั่งงานคล้ายกับภาษาปาสคาล
4. ภาษาซี (C) เป็นภาษาที่มรูปแบบเป็นโครงสร้าง เน้นให้คำสั่งมีประสิทธิภาพการคำนวณที่รวดเร็ว เข้าถึงอุปกรณ์ในระบบร่วมกับภาษาแอสเซมบลีได้ ใช้ควบคุมการทำงานไมโครคอมพิวเตอร์
ข้อดี คือภาษาได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่อง การออกแบบรหัสคำสั่งมีมาตรฐานร่วมกัน ถึงแม้จะเป็นภาษาซีต่างบริษัท ก็ใช้งานในส่วนคำสั่งพื้นฐานร่วมกันได้ ใช้ระยะเวลาสั้นในการเรียนรู้ จึงเหมาะสมนำไปใช้ในหลักสูตรการเรียนการสอน และนำไปสร้างงานโปรแกรมในระบบงานขนาดใหญ่ได้
ข้อจำกัด คืออยู่ในส่วนของรุ่นภาษาซีมากกว่า เช่น เทอร์โบซีจะไม่สามารถนำไปสร้างระบบงานแบบฐานข้อมูลได้ แต่หากต้องการนำไปสร้างงานโปรแกรมแบบฐานข้อมูล ต้องใช้วิชวลซีพลัสพลัส (Visual C++) เป็นต้น